Dünya'daki ağaçların sayısının Samanyolu'ndaki yıldızlardan üç trilyon fazla olduğu tahmin ediliyor. Bu odunsu harikalar gökyüzündeki karbondioksiti sünger gibi çeker, toprağı erozyona karşı destekler, ekosistemler arasında su döngüsü sağlar ve sayısız yaşam biçimini destekler. Ve büyük ölçüde onların sofistike kök sistemlerine teşekkür etmeliyiz.

Üst Paleolitik göçer avcı-toplayıcılardan çoban kandaşlara kadar uzanan çeşitli toplumların ana kurumu olan şaman(izm), bilinmezliklerle dolu doğa içindeki yaşamın belirli bir düzen içinde sürdürülmesi açısından merkezi bir öneme sahipti. Günümüzdeki anlamıyla “iktidar”ın maddi koşullarının olmadığı zaman-mekânlarda elde edilen bu “kamusal” rol ve işlevin kim(ler) tarafından inşa ve temsil edildiği epey tartışmalı bir konudur.  Bu kısa yazıda, ilksel şamanın büyük olasılıkla yaşlı kadınolması gerektiği ve bunun da göçer avcı-toplayıcı yaşam, üretim ve örgütlenme biçiminden kaynaklanan nedenleri olduğu iddia edilecektir.